جـراحـی طـحـال
طحال در قسمت چپ شکم قرار دارد. گرچه طحال از احشاء خلف صفاقی محسوب می شود ولی عملا در داخل فضای شکم قرار گرفته است. طحال جزء سیستم ایمنی بدن بوده و در دوران جنینی در ساخت گلبول های قرمز خون نیز نقش اساسی دارد. طحال تا ۴ سالگی از ارگان های بسیار مهم سیستم ایمنی محسوب شده و خارج کردن آن ازبدن بجز در موارد استثنایی نظیر پارگی آن (مثلا در تصادفات) ممنوع است. این عضو در سنین زیر ۱۸ سالگی از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و تمامی تلاش پزشکان حفظ طحال تا سرحد امکان است . عملکرد آن در فیلتر کردن خون و حذف سلول‌های معیوب می‌باشد. همچنین از طریق تولید سلول‌های مدافع مانند لنفوسیت‌ها و آنتی‌بادی‌ها، نقش مؤثری در سیستم ایمنی بدن دارد. با توجه به عملکرد طحال، این ارگان بسیار آسیب‌پذیر است و در صورت اختلال در عملکرد آن و یا آسیب دیدگی، انجام جراحی جهت خارج کردن عضو ضرورت خواهد یافت. اختلالات طحال شامل موارد زیر می‌باشد.✔️ بزرگ شدن طحال : بیماریهای مختلفی در بروز این عارضه مؤثر هستند به طور مثال بیماری کم خونی همولیتیک که در آن سلول‌های خونی به سرعت معیوب می‌شوند، کرنش زیادی به طحال وارد کرده و باعث بزرگ شدن آن می‌گردد. از دیگر علل می‌توان به عفونت طحال، بیماریهای کبد و برخی سرطان‌ها مانند لوسمی اشاره نمود.
✔️ فعالیت بیش از حد طحال : مشخصه اصلی این عارضه بزرگ شدن طحال و کاهش یک یا تعداد بیشتری از المان‌های موجود در خون می‌باشد. زمانی که اندازه طحال در اثر فعالیت زیاد، بزرگ شود تعداد بیشتری از سلول‌های خون را نابود خواهد کرد که علایم این عارضه بستگی به نوع سلول‌های از بین رفته دارد. به عنوان مثال در صورتی که گلبول‌های قرمز حذف شوند، فرد مبتلا به آنمی خواهد شد که از علایم آن خستگی و زردی رنگ پوست می‌باشد. در بسیاری از موارد ایجاد این عارضه به دلیل وجود بیماری در قسمت‌های دیگر بدن (مانند ابتلا به سیروز کبدی) است.
✔️ پاره شدن طحال : در برخی شرایط مانند ابتلا به تب غده‌ای، ممکن است طحالی که بیش از حد بزرگ شده، پاره شود. همچنین وارد شدن ضربه به شکم باعث پاره شدن طحال و خونریزی داخلی می‌گردد که در شرایط اورژانسی، انجام جراحی جهت خارج کردن عضو ضرورت خواهد داشت. زمانی که اختلالات طحال ناشی از بیماری سایر اندام‌ها باشد، بیماریهای اولیه تحت درمان قرار می‌گیرند تا این عضو عملکرد طبیعی خود را باز یابد اما در صورت پاره شدن طحال، لازم است جراحی انجام گیرد که می‌تواند به صورت لاپاراسکوپی صورت پذیرد.
علل برداشتن طحال یا طحال برداری
✔️ شایع ترین علت برداشت طحال پارگی آن بر اثر تروماست.✔️ آبسه های طحال
✔️ کیست های طحال نظیر هیداتیک
✔️ آنفاکتوس طحال
✔️ بیماری های بد خیم طحال شامل لوسمی و لنفوم
✔️ عفونت های طحال مثل منونوکلئوز - کالا آزار - مالاریا
✔️ پرخونی طحال حجم طحال بسیار بزرگ می شود که حتی با بهبود عفونت؛ طحال به حالت اولیه خویش برنمی گردد.
✔️ بیماری های خونی نظیر ITP ؛ اسفروسیتوز؛ تالاسمی و . . .
متدهای برداشتن طحال
متد باز کلاسیک که در مورد طحال خیلی بزرگ وهمچنین عدم امکان لاپاروسکوپی( مثلا"در بیماریهای مزمن ریوی وسابقه برخی جراحی های شکمی) انجام می شود. متد لاپاروسکوپیک یا مدرن که در طحال های با سایز نرمال (ITP) و یا ابعاد متوسط نظیر اسفروسیتوز و یا تالاسمی قابل انجام است. این روش ایمن بوده وعوارض پس از عمل کمتری دارد همچنین طول زمان بستری کوتاهتر و برگشت به فعالیت های عادی زودتر صورت می گیرد.از لحاظ هزینه عمل هرچند عمل لاپاروسکوپی به علت استفاده از تجهیزات خاص گرانتر است ولی به علت کوتاه بودن زمان بستری مقرون به صرفه تراست و بیمارنیز درد کمتری خواهد داشت. واکسیناسیون بیماران قبل از عمل توصیه می گردد. بهترین زمان واکسیناسیون ۱۰ روز قبل از عمل است که البته می توان تا ۲ روز بعد از عمل نیز بخصوص در بیماران ترومایی واکسن را تزریق کرد.
