جـراحـی سـرطـان مـعـده
سرطان معده یکی از بیماری‌های شایع در سراسر جهان است اما در بعضی از مناطق شیوع بالاتری دارد. این مناطق شامل ژاپن، چین، شیلی، ایرلند و نواحی شمال ایران است. بیشتر در سنین بالای ۶۰ سال دیده می‌شود اما در سنین پایین‌تر نیز امکان بروز دارد. این بیماری بیشتر در افرادی دیده می‌شود که از نظر اجتماعی و اقتصادی در طبقات پایین جامعه هستند. مشخص شده است در بروز این بیماری عوامل محیطی تأثیر گذارند که این عوامل از سنین کودکی در فرد اثر کرده و او را در سنین بزرگسالی دچار این بیماری می‌سازد.مصرف طولانی مدت غذاهای نمک زده، دودی و خشک شده که حاوی مقادیر زیادی نیترات هستند، خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهند. این غذاها که سوسیس، کالباس و ماهی دودی را نیز شامل می‌شود به علت تبدیل نیترات به نیتریت توسط باکتری‌های معده، می‌توانند سرطان‌زا شوند. هلیکوباکترپیلوری یکی از شایع‌ترین انواع این باکتری‌ها است علاوه بر این هلیکوباکتر با ایجاد التهاب مزمن مخاط معده، کاهش ترشح اسید و متعاقب آن افزایش تعداد باکتری‌ها می‌تواند باعث ایجاد سرطان معده گردد.
علل دیگر سرطان معده شامل زخم‌های معده و پولیپ‌های ادنوماتوز است. از علل دیگر مصرف غذاهای مانده و یا غذاهایی است که نیاز به نگهداری در یخچال دارند که به علت افزایش رشد باکتری‌ها در این غذاها و افزایش نیترات موجود در آن، می‌تواند باعث رشد سلول‌های سرطانی گردد.
سرطان‌های معده وقتی سطحی و از نظر جراحی قابل برداشت باشند، کاملاً علاج پذیرند.
علل سرطان معده
علت اصلی سرطان معده به درستی شناخته نشده است، اما عواملی که باعث می‌شود بعضی از افراد بیشتر در معرض خطر ابتلاء به این سرطان باشند عبارت است از :✔️ سیگار کشیدن
✔️ سن بالاتر از ۵۰ سال
✔️ جنسیت مذکر – سرطان معده در مردان شایع‌تر از زنان است.
✔️ عفونت با باکتری هلیکوباکتر (Helicobacter pylori)
✔️ رژیم غذایی حاوی مقادیر بالایی از غذاهای سرخ شده، ترشی انداخته و شور و فقیر از نظر میوه‌ها و سبزیجات تازه
✔️ سابقه فامیلی در ابتلاء به سرطان معده
✔️ سابقه جراحی قطعه برداری از معده (گاسترکتومی) برای درمان زخم معده (بعد از حدود ۲۰ سال)
✔️ به ارث بردن یک تغییر ژنتیکی که باعث بیماری‌های روده، پولیپ‌های آدنوماتوز خانوادگی (FAP) و سرطان‌های کلورکتال غیر پولیپی ارثی می‌شود.
درمان
سرطان معده از سرطان‌های شایع دستگاه گوارش فوقانی است. به علت وضعیت خاص آناتومیک، حجم و غدد لنفاوی وسیع اطراف آن، سرطان معده هم دیر علامت می‌دهد و هم به سرعت به ارگان‌های مجاور دور و نزدیک خود دست‌اندازی می‌کند. این دو امر مهم موجب گردیده است که بیماران در مراحل پیشرفته خود به پزشک مراجعه کنند.گاسترکتومی یا برداشتن معده، درمان این بیماری تلقی می‌شود. این عمل جراحی که معمولاً به صورت جراحی با باز کردن شکم انجام می‌شود، به دست افراد با تجربه در زمینه لاپاراسکوپی پیشرفته می‌تواند با کمک لاپاراسکوپ انجام گیرد.
گاسترکتومی
به معنی برداشتن تمام یا قسمتی از معده از طریق جراحی میباشد که شامل موارد زیر است. گاستروکتومی پارشیال یا دیستال معده: گاسترکتومی پارشیال بسیار متداول است که در آن دیستال معده به علاوه انتروم معده که شامل سلول‌های ترشح کننده و بخشی از بدنه معده که دارای مقدار زیادی توده سلولی پاریتال است، برداشته می‌شود. گاسترکتومی پارشیال اغلب همراه واگوتومی به منظور کاهش بیشتر تحریک ترشحات معده انجام می‌شود. در پی این عمل، کاهش خروجی ترشحات معده صورت می‌گیرد. این جراحی شامل انواع زیر است.گاسترودئودنوستومی: برداشتن قسمت تحتانی ناحیه انتر معده همراه با برداشتن قسمت کوچکی از دوازدهه و پیلور. قسمت باقیمانده معده به دوازدهه (بیلروت ۱) یا به ژژونوم (بیلروت ۲) وصل می‌شود.
گاستروژژونوستومی: برداشتن قسمت تحتانی ناحیه انتر معده همراه با برداشتن دوازدهه و پیلور. قسمت باقیمانده معده به ژژونوم (بیلروت ۲) وصل می‌شود.
گاستروکتومی پارشیال پروگزیمال یا قسمت ابتدایی معده: گاسترکتومی پارشیال پروگزیمال یا قسمت ابتدایی معده که معمولا همراه با قسمت انتهایی مری نیز میباشد کمتر متداول است که در آن پروگزیمال معده به علاوه قسمت انتهایی مری، برداشته می‌شود.
گاسترکتومی ساب توتال همراه با آناستوموز بیلروت ۱ یا ۲: برداشتن یک سوم تحتانی معده و متصل کردن قسمت باقیمانده به دوازدهه یا ژژونوم.
گاسترکتومی کامل: برداشت کامل معده و پیوند زدن مری به ژژونوم (ازوفاگوژژونوستومی) است. این عمل ممکن است برای درمان سرطان پیشرفته معده یا سندرم زولینگر-الیسون که با اقدامات محافظت کننده کنترل نمی‌شود، به کار می رود.
عمل جراحی گاسترکتومی که معمولاً به صورت جراحی با باز کردن شکم انجام می‌شود، به دست افراد با تجربه در زمینه لاپاراسکوپی پیشرفته می‌تواند با کمک لاپاراسکوپ انجام گیرد.
روش‌های جراحی
برای برداشتن معده، دو روش جراحی مختلف شامل جراحی باز و جراحی لاپاراسکوپی وجود دارد که در اغلب بیماران مبتلا به سرطان از روش جراحی باز استفاده می‌شود.
جراحی باز
نوع جراحی که برای برداشتن معده انجام می‌شود به موقعیت بافت سرطانی در معده بستگی دارد. همچنین صلاحدید پزشک جراح شما نیز تا حدودی از این نظر تعیین کننده است. چرا که در بعضی از موارد پزشک ترجیح می‌دهد که برای دستیابی به نتایج بهتر، عمل جراحی را به روش باز یعنی از طریق بُرش‌هایی در شکم شما انجام دهد. در هر صورت بسته به نوع روش جراحی که برای شما استفاده می‌شود، ممکن است :✔️ یک بُرش عمودی بر روی شکم شما زده شود.
✔️ یک بُرش به شکل عدد ۸ بر روی شکم شما زده شود.
✔️ یک بُرش در عرض قفسه سینه شما، در قسمت چپ یا راست آن زده شود و به طرف پایین تا وسط شکم کشیده شود (بُرش سینه‌ای).
جراحی لاپاراسکوپی
عمل جراحی لاپاراسکوپی با عنوان جراحی با دسترسی حداقلی نیز شناخته می‌شود. به این معنی که برای انجام این جراحی نیازی به ایجاد بریدگی بر روی شکم نمی‌باشد. در این روش، جراح می‌تواند تمام یا قسمتی از معده را بدون ایجاد بریدگی بر روی شکم، بر دارد. البته این نوع از عمل جراحی فقط توسط جراحانی که در زمینه آن آموزش تخصصی دیده باشند، انجام می‌گیرد. در این روش، جراح فقط ۴ تا ۶ بریدگی بسیار کوچک بر روی شکم شما ایجاد می‌کند و عمل جراحی را با استفاده از لوله بلندی به نام لاپاراسکوپ انجام می‌دهد.روش جراحی لاپاراسکوپی
جراحی لاپاراسکوپی با استفاده از ابزار مخصوصی به نام لاپاراسکوپ که در نوک آن یک دوربین فیبر نوری تعبیه شده است، انجام می‌گیرد. این دوربین می‌تواند تصاویر داخل بدن را بر روی یک صفحه مانیتور نشان دهد. جراح با ایجاد چند بریدگی کوچک و وارد کردن لاپاراسکوپ و سایر ابزارهای مورد نیاز خود به درون شکم می‌تواند عمل جراحی بر روی اندام‌های داخلی بدن شما را انجام دهد.جراح با استفاده از لاپاراسکوپ و سایر ابزارهای جراحی، معده را از جای خود می‌بُرد و می‌تواند تمام یا قسمتی از آن را بر دارد. سپس قسمت باقیمانده از بافت معده را به روده یا مری شما متصل می‌کند. در صورتی هم که معده به طور کامل برداشته شود، روده را مستقیماً به مری وصل می‌کند. عمل برداشتن معده به روش جراحی لاپاراسکوپی معمولاً حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه بیشتر از روش جراحی باز به طول می‌انجامد.
