روده بزرگ (Large intestine) بخشی از لوله گوارش پستانداران است که شاملcecum وcolon و Rectum است. طول روده بزرگ حدود یک و نیم متر می باشد. آبی که برای هضم غذاها مورد استفاده قرار گرفته است در روده بزرگ باز جذب می‌شود و باعث می شود که مدفوع از حالت مایع به حالت جامد تبدیل شود.
به دلیل اینکه نقش اصلی روده بزرگ هدایت مواد هضم نشده به خارج از بدن است ( نقش جذبی مهمی ندارد )، روده بزرگ فاقد چین و پرز است. روده بزرگ محل رشد باکتری های فراوانی است که به صورت فلور نرمال روده زندگی می کنند و بخش عمده گاز مدفوع حاصل فعالیت آن ها است. سلول های موجود در لایه مخاطی کولون، موکوس ترشح می‌کنند تا با لغزنده ساختن سطح مخاط به دفع مواد کمک کنند .
در واقع به منظور افزایش میزان حفظ اسفنکتر در تومورهای خوش‌خیم مانند ویلوس ادنوما و سرطان‌های قسمت تحتانی رکتوم، بیماران با استفاده از آندوسکوپ و ابزارهای مخصوص تحت درمان جراحی قرار خواهند گرفت. این بیماران تحت ارزیابی قبل از عمل شامل کلونوسکوپی قرار می‌گیرند. عوارض عمل جراحی اندک است و در نهایت این عمل آندوسکوپیک باعث حفظ اسفنکتر می‌گردد.
متاسفانه بیشتر افراد از انجام این روش می ترسند و تصور می کنند با درد زیادی همراه است و می تواند ناقل بیماری باشد، به همین علت مراجعه به پزشک را به تاخیر می اندازند؛ در صورتی که این روش تشخیص، بسیار با اهمیت است و با تشخیص بیماری در مراحل اولیه، به درمان زودهنگام و بهبود کامل کمک می کند.
یکی از مهمترین علل خونریزی در روده وجود پولیپ است. پولیپ جوانه یا گوشت اضافه در طول روده بزرگ است و اهمیت تشخیص آن از این نظر است که رشد پولیپ در ۹۸ درصد موارد به سرطان های روده بزرگ تبدیل می شود که اگر از مرحله نخست تشخیص داده و با کولونوسکوپی برداشته شود، از بروز سرطان جلوگیری می شود. در خارج کشور، افراد بالای ۵۰ سال، یک بار در سال باید کولونوسکوپی انجام دهند و اگر پولیپ در روده آن ها وجود نداشت، کولونوسکوپی ۱۰ سال بعد دوباره تکرار خواهد شد. اما اگر پولیپ در روده مشاهده شود، فاصله میان انجام دو کولونوسکوپی کم می شود. اما در ایران انجام این چکاپ جا نیفتاده است. پولیپ به طور معمول بی علامت است و پس از ۵۰ سالگی علائم خود را نشان می دهد.
کسی که در بستگان درجه یک خود، سابقه ابتلابه سرطان روده داشته باشد، به ویژه اگر زمان ابتلاپیش از ۵۰ سالگی و در سمت راست بدن باشد، زمینه ژنتیکی ابتلابه سرطان در او بالااست. این فرد باید ۱۰ سال پیش از سنی که عضو مبتلای خانواده او گرفتار این سرطان شده است به پزشک مراجعه کند تا کولونوسکوپی انجام شود. با این روش تشخیصی اگر ضایعه خطرناکی در روده دیده شود، تکه برداری و آزمایش خواهد شد، همچنین با کولونوسکوپی می توان آن را از روده خارج کرد.
یکی دیگر از کاربردهای کولونوسکوپی، تشخیص کولیت زخمی روده است که بسیاری از افراد جامعه به آن مبتلاهستند. این افراد دائم اسهال دارند که گاه در آن خون دیده می شود. در این بیماری مخاط روده ملتهب شده و زخم های متعددی در روده بزرگ به وجود می آید که خونریزی هنگام دفع را به دنبال خواهد داشت. دستگاه کولونوسکوپ ناقل بیماری نیست. بیمارانی که از انتقال میکروب از کولونوسکوپ ترس دارند باید بدانند که پس از انجام هر کولونوسکوپی، دستگاه با محلولی که همه ویروس های HIV و هپاتیت را از بین می برد، شسته می شود.
دکتر نظری این عمل جراحی فوق العاده پیشرفته را با موفقیت کامل در بیمارستان عرفان، به روش لاپاروسکوپیک در بیماران با سرطان‌های کولون انجام می‌دهد. مهمترین عامل در پیش بینی طول عمر بیماران که بر انتخاب روش درمانی تأثیر می‌گذارد، مرحله تومور است. جراحی در مراحل اولیه مؤثر می‌باشد. به طور همزمان یا منحصراً می‌توان شیمی درمانی و پرتو درمانی را نیز انجام داد. جراحی آندوسکوپیک با لیزر ممکن است. در مراحل پیشرفته بیماری جراحی جهت کمک به عبور غذا صورت می‌گیرد و درمانی نیست.
به دلیل اینکه نقش اصلی روده بزرگ هدایت مواد هضم نشده به خارج از بدن است ( نقش جذبی مهمی ندارد )، روده بزرگ فاقد چین و پرز است. روده بزرگ محل رشد باکتری های فراوانی است که به صورت فلور نرمال روده زندگی می کنند و بخش عمده گاز مدفوع حاصل فعالیت آن ها است. سلول های موجود در لایه مخاطی کولون، موکوس ترشح می‌کنند تا با لغزنده ساختن سطح مخاط به دفع مواد کمک کنند .
سرطان کولورکتال قابل پیشگیری است
سرطان کولورکتال بیماری بدخیم و شایعی است که مرگ و میر نسبتاً قابل توجهی را به دنبال دارد. اما از سوی دیگر، این سرطان قابل پیشگیری است. معمولاً سرطان‌های کولورکتال از آدنوم‌هایی نشأت می‌گیرند که در خلال یک کولونوسکوپی غربالگری، قابل شناسایی و برداشت هستند. مطالعات بسیاری نشان می‌دهند که داروهای مهار کننده سیلکواکسیژناز باعث کاهش تعداد آدنوم‌های کولورکتال در انسان‌ها و حیوانات مبتلا به پولیپوز آدنوماتوی خانوادگی می‌شوند. پژوهشگران جهت بررسی نقش مهار کننده‌های سیلکواکسیژناز در جلوگیری از نئوپلازیهای اسپورادیک کورکتال، گروهی از بیماران را که آدنوم‌های آن‌ها قبلاً توسط جراحی برداشته شده بود، به دو گروه تقسیم کردند و تحت درمان با دارونما یا سلکوکسیب قرار دادند. پیگیری بیماران مذکور با کولونوسکوپی در فاصله ۱ و ۳ سال بعد انجام شد. بررسی نتایج نشان می‌دهد که سلکوکسیب داروی مؤثری در پیشگیری از آدنوم‌های کولورکتال است اما به دلیل حوادث قلبی عروقی بالقوه، امکان تجویز متداول آن برای این منظور وجود ندارد.تشخیص
در صورت پیدایش دشواری دفع، خونریزی و یا علایم دیگر ارزیابی و تشخیص را می‌توان با کلونوسکوپی و یا رادیوگرافی با باریم انجام داد. مزیت کلونوسکوپی این است که امکان نمونه‌برداری از تومور را میسر می‌سازد. درمان سرطان‌های قابل رزکسیون دیستال رکتوم به وسیله آندوسکوپ و حفظ اسفنکتر با آناستوموز داخل روده‌ای بیماران مبتلا به تومورهای رکتوم که امکان رزکسیون کلونوسکوپیک آن‌ها از طریق Snaring، به لحاظ بزرگی حجم تومور و یا دیگر اندیکاسیون‌های مترتب، وجود ندارد را می‌توان بدون باز کردن شکم و با روش TEM درمان نمود. بدیهی است در مواردی که نیاز به اعمال جراحی وسیع‌تر باشد، انجام رزکسیون لاپاراسکوپیک این تومورها و یا عمل جراحی باز، قابل اجرا می‌باشند.در واقع به منظور افزایش میزان حفظ اسفنکتر در تومورهای خوش‌خیم مانند ویلوس ادنوما و سرطان‌های قسمت تحتانی رکتوم، بیماران با استفاده از آندوسکوپ و ابزارهای مخصوص تحت درمان جراحی قرار خواهند گرفت. این بیماران تحت ارزیابی قبل از عمل شامل کلونوسکوپی قرار می‌گیرند. عوارض عمل جراحی اندک است و در نهایت این عمل آندوسکوپیک باعث حفظ اسفنکتر می‌گردد.
ضرورت جدی گرفتن خون ریزی های هنگام دفع
خونریزی از روده بزرگ هنگام دفع که به طور معمول از سوی بسیاری به علل مختلفی جدی گرفته نشده یا روی آن سرپوش گذاشته می شود علل مختلفی دارد که در صورت مشاهده، نباید بی تفاوت از آن گذشت و باید به پزشک متخصص مراجعه کرد. رنگ خون خارج شده از روده ممکن است تیره یا روشن باشد که خون سیاه و تیره نشان دهنده خونریزی در قسمت فوقانی روده مانند معده است و خون روشن خونریزی از پایین روده را نشان می دهد و عللی مانند هموروئید دارد. برای تشخیص علت اصلی خونریزی و در برخی موارد درمان آن، کولونوسکوپی (پس روده بینی یا کولون بینی) انجام می شود. کولونوسکوپ یک وسیله تشخیصی لوله ای شکل است که از رکتوم وارد بدن می شود و با دوربینی که سر آن قرار دارد، مخاط روده را بررسی می کند.متاسفانه بیشتر افراد از انجام این روش می ترسند و تصور می کنند با درد زیادی همراه است و می تواند ناقل بیماری باشد، به همین علت مراجعه به پزشک را به تاخیر می اندازند؛ در صورتی که این روش تشخیص، بسیار با اهمیت است و با تشخیص بیماری در مراحل اولیه، به درمان زودهنگام و بهبود کامل کمک می کند.
تشخیص بیماری با رنگ خون
رنگ خون خارج شده از روده در تشخیص به پزشک کمک می کند، می گوید: مهمترین کاربرد کولونوسکوپی تشخیص ضایعات مخاطی روده بزرگ است. سطح یا مخاط روده، گاه ملتهب یا زخم می شود و سریع خونریزی می کند که با کولونوسکوپی می توان علت خونریزی را بررسی کرد و ضایعات اطراف مقعد مانند هموروئید، شقاق و فیستول را تشخیص داد.یکی از مهمترین علل خونریزی در روده وجود پولیپ است. پولیپ جوانه یا گوشت اضافه در طول روده بزرگ است و اهمیت تشخیص آن از این نظر است که رشد پولیپ در ۹۸ درصد موارد به سرطان های روده بزرگ تبدیل می شود که اگر از مرحله نخست تشخیص داده و با کولونوسکوپی برداشته شود، از بروز سرطان جلوگیری می شود. در خارج کشور، افراد بالای ۵۰ سال، یک بار در سال باید کولونوسکوپی انجام دهند و اگر پولیپ در روده آن ها وجود نداشت، کولونوسکوپی ۱۰ سال بعد دوباره تکرار خواهد شد. اما اگر پولیپ در روده مشاهده شود، فاصله میان انجام دو کولونوسکوپی کم می شود. اما در ایران انجام این چکاپ جا نیفتاده است. پولیپ به طور معمول بی علامت است و پس از ۵۰ سالگی علائم خود را نشان می دهد.
کسی که در بستگان درجه یک خود، سابقه ابتلابه سرطان روده داشته باشد، به ویژه اگر زمان ابتلاپیش از ۵۰ سالگی و در سمت راست بدن باشد، زمینه ژنتیکی ابتلابه سرطان در او بالااست. این فرد باید ۱۰ سال پیش از سنی که عضو مبتلای خانواده او گرفتار این سرطان شده است به پزشک مراجعه کند تا کولونوسکوپی انجام شود. با این روش تشخیصی اگر ضایعه خطرناکی در روده دیده شود، تکه برداری و آزمایش خواهد شد، همچنین با کولونوسکوپی می توان آن را از روده خارج کرد.
یکی دیگر از کاربردهای کولونوسکوپی، تشخیص کولیت زخمی روده است که بسیاری از افراد جامعه به آن مبتلاهستند. این افراد دائم اسهال دارند که گاه در آن خون دیده می شود. در این بیماری مخاط روده ملتهب شده و زخم های متعددی در روده بزرگ به وجود می آید که خونریزی هنگام دفع را به دنبال خواهد داشت. دستگاه کولونوسکوپ ناقل بیماری نیست. بیمارانی که از انتقال میکروب از کولونوسکوپ ترس دارند باید بدانند که پس از انجام هر کولونوسکوپی، دستگاه با محلولی که همه ویروس های HIV و هپاتیت را از بین می برد، شسته می شود.
جراحی سرطان کولورکتال
سرطان کولون از سرطان‌های شایع دستگاه گوارش است. به علت وضعیت خاص آناتومیک، حجم و غدد لنفاوی وسیع اطراف آن، سرطان کولون هم دیر علامت می‌دهد و هم به سرعت به ارگان‌های مجاور دور و نزدیک خود دست‌اندازی می‌کند. این دو امر مهم موجب گردیده است که بیماران در مراحل پیشرفته خود مراجعه کنند. کولکتومی یا برداشتن کولون، درمان این بیماری تلقی می‌شود. این عمل جراحی که معمولاً به صورت جراحی با باز کردن شکم انجام می‌شود، به دست افراد با تجربه در زمینه لاپاروسکوپی پیشرفته می‌تواند با کمک لاپاروسکوپ انجام گیرد.دکتر نظری این عمل جراحی فوق العاده پیشرفته را با موفقیت کامل در بیمارستان عرفان، به روش لاپاروسکوپیک در بیماران با سرطان‌های کولون انجام می‌دهد. مهمترین عامل در پیش بینی طول عمر بیماران که بر انتخاب روش درمانی تأثیر می‌گذارد، مرحله تومور است. جراحی در مراحل اولیه مؤثر می‌باشد. به طور همزمان یا منحصراً می‌توان شیمی درمانی و پرتو درمانی را نیز انجام داد. جراحی آندوسکوپیک با لیزر ممکن است. در مراحل پیشرفته بیماری جراحی جهت کمک به عبور غذا صورت می‌گیرد و درمانی نیست.
